Döviz Bürosu Açma Şartları konusunda bazı bilgiler aktardım. Bu sektör için gereken belgeler nelerdir? Kimler açabilir? Bütün bu soruların cevabını merak ediyorsan makalemizi okumaya devam edin!

Döviz bürosu nasıl açılır?

Son dönemde döviz kurlarındaki istikrarsızlık ve ülkemizde yaşayan yabancı sayısındaki artış, halkımızın döviz talebini önemli ölçüde etkiledi. Bu durum, dövizle işlem yapan kurum ve kişilere olan ihtiyacı artırarak döviz piyasalarında hareketliliğe yol açtı. Döviz bozdurma işlemlerinin sıklaşmasıyla birlikte, bu hizmetleri sunan noktalara olan talep de yükseldi.

Türkiye’de Döviz Bürosu Açma Şartları

Hükümet, döviz bürolarını belirli bir sınıflandırmaya tabi tutarak, bu işletmelerin faaliyetlerini daha sıkı bir şekilde düzenlemiştir. 32 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve ilgili tebliğler ile dövizle işlem yapma ve döviz bürosu açma şartları zorlaştırılmış, belirli standartlar getirilmiştir. Bu düzenlemeler ve denetimler, Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Son güncelleme ise 2018 yılında, 32 Sayılı Karara yönelik yapılan 32-45 sayılı tebliğ ile gerçekleştirilmiştir. Döviz büroları, A tipi ve B tipi yetkili müesseseler olarak iki gruba ayrılmaktadır. Şimdi her iki türdeki döviz bürosunun açılma sürecine göz atalım:

Türkiye’de Döviz Bürosu Kimler Açabilir?

Türk vatandaşları ve yabancılar, döviz bürosu açma hakkına sahiptir. Döviz bürosu açmayı planlayanların yerine getirmesi gereken şartlar ise şu şekildedir:

Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlerin belirli pozisyonlardaki kişilerin (kurucular, ortaklar, genel müdür, yönetim kurulu üyeleri vb.) aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekiyor:

• Suçsuz geçmiş: Bu kişilerin geçmişinde ağır suçlar (dolandırıcılık, hırsızlık gibi) veya ekonomik suçlar (vergi kaçakçılığı, hileli iflas gibi) bulunmamalı.
• Güvenilirlik: Bu kişilerin daha önceki işlerinde herhangi bir usulsüzlük veya yasa dışı faaliyette bulunmamış olması gerekiyor.
• Mali sağlamlık: Bu kişilerin ve şirketlerinin mali durumu iyi durumda olmalı ve herhangi bir borcu bulunmamalı.
• Deneyim ve itibar: Bu kişilerin iş hayatında yeterli deneyime sahip olması ve iyi bir iş ahlakına sahip olması bekleniyor.

Kısacası, bu şartlar şirketlerin güvenilir ve şeffaf bir şekilde çalışmasını sağlamak amacıyla getirilmiştir.

Bu şartlar, şirketlerin ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının dürüst, güvenilir ve mali açıdan sağlam kişiler olmasını hedeflemektedir. Böylece, bu şirketlerle çalışan kişilerin ve kurumların mağdur olmaması amaçlanmaktadır.

Neden bu kadar detaylı şartlar aranıyor?

• Güven: Finansal işlemlerin güvenilir olması için, bu işlemlere aracılık eden şirketlerin ve çalışanlarının güvenilir olması çok önemlidir.
• Şeffaflık: Bu şartlar, şirketlerin faaliyetlerini şeffaf bir şekilde yürütmelerini ve herhangi bir usulsüzlüğe yer vermemelerini sağlamaktadır.
• Koruma: Bu sayede, yatırımcılar ve müşteriler dolandırıcılık gibi suçlara karşı korunmaktadır.

Döviz Bürosu Kuruluş Aşamaları Nelerdir?

Döviz bürolarının açılmasını planlayan kişilerin yukarıda belirtilen şartları sağlaması gerekmektedir. Bunun yanı sıra, kuruluş için yerine getirilmesi gereken şartlar şu şekildedir;

• Ticaret unvanı: Şirketin ticaret unvanında, faaliyet gösterdiği iş koluna göre “Yetkili Müessese” veya “Sınırlı Yetkili Müessese” ibarelerinden biri yer alacaktır. Bu sayede, şirketin hangi tür faaliyetlerde bulunduğu açıkça belirtilecektir.
• Faaliyet Konusu: Şirket, yalnızca yetkili müesseselerin faaliyet konularıyla sınırlı olarak çalışacak ve bu konular dışında herhangi bir faaliyette bulunmayacaktır.
• Sermaye: Şirketin kuruluşunda belirlenen asgari sermaye miktarı, faaliyet konusuna göre değişecektir. “Yetkili Müessese” olarak faaliyet gösterecek şirketler için en az 5.000.000 TL, “Sınırlı Yetkili Müessese” olarak faaliyet gösterecek şirketler için ise en az 1.000.000 TL ödenmiş sermaye şartı aranacaktır.
• Hisse Senetleri: Şirketin hisse senetleri, nama yazılı olarak düzenlenecek ve sadece nakit karşılığında çıkarılacaktır. Bu sayede, hisse senedi sahipleri net bir şekilde tespit edilebilecek ve hisse senetlerinin alım satımında herhangi bir belirsizlik yaşanmayacaktır.
• Ana Sözleşme: Şirketin ana sözleşmesi, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında mevzuat hükümlerine uygun olarak hazırlanacaktır. Bu sayede, enflasyon gibi ekonomik değişkenlerden kaynaklanabilecek değer kayıplarına karşı önlem alınmış olacaktır.

Yetkili Müessese (Döviz Bürosu) Kuruluş İzin Başvurusunda İstenen Belgelerin Listesi

Yetkili müessese kuruluş başvurusunda istenen belgeler aşağıda sıralanmıştır;

• Şirket ana sözleşme taslağının,
• Türkiye’de faaliyet gösteren bir şirketin kurucu ortakları, yüzde 10 veya daha fazla hissesi bulunan ortaklar, genel müdür, yönetim kurulu üyeleri, imza yetkisi olan çalışanları ve A grubu yetkili kuruluşlarda görevli iç kontrol görevlileri gibi, şirketin yönetim ve denetim süreçlerinde önemli rol oynayan kişiler.
• Şirketin, mali durumunun sağlıklı olduğunu, herhangi bir konkordato sürecine girmediğini ve iflasının ertelenmesi gibi bir yasal süreç yaşamadığını gösterir yazılı bir beyanı bulunmaktadır.
• Başvuru sahibi, son beş yıl içinde yetkili makamlarca faaliyet izni iptal edilen hiçbir işletmede ortaklık yapmadığını, yönetim kurulu başkanı, üyesi, genel müdür veya iç kontrol görevlisi gibi bir görevde bulunmadığını, başvurusunda gerçeğe aykırı bilgi vermediğini ve döviz işlemlerinde herhangi bir usulsüzlük nedeniyle ceza almadığını yazılı olarak beyan etmesi gerekmektedir.
• Bir şirket gibi tüzel bir kişi, bir işlemi başvuruyorsa, bu başvuru için sadece şirketin genel adli sicil kaydı değil, aynı zamanda şirketin kurucuları, yönetim kurulu başkanı, genel müdür ve şirketin %10 veya daha fazla hissesine sahip ortaklarının da adli sicil kayıtları istenebilir.
• Yüzde on ya da daha fazla ortaklık payına sahip olduğu şirketlerin herhangi bir vergi borcu bulunmadığını gösteren, bağlı bulunduğu vergi dairesinden alınacak resmi bir belge..
• Gerçek kişiler için ekte yer alan örnek 1’de, tüzel kişiler için ise örnek 2’de belirtilen formatta düzenlenmiş ve noter huzurunda imzalanmış bir beyan..
• Bakanlığın talep ettiği diğer belgeler; başvurunun kabulü için dosyaya eklenmesi zorunludur.

Döviz Bürolarının Faaliyet İzni Alması İçin Gerekli Belgeler ve İşlemler

Şirket kurucuları, Ticaret Bakanlığı’ndan aldıkları kuruluş izniyle 3 ay içinde gerekli tüm yasal işlemleri tamamlayarak faaliyet gösterebilmek için Bakanlığa başvurmak zorundadırlar. Bu süre zarfında başvuruda bulunmayan şirketlerin kuruluşu resmen iptal olur. Ancak, Bakanlık, çok önemli ve kaçınılmaz durumlarda bu süreyi bir kez daha 3 ay uzatabilir.

Faaliyet izni almak üzere yapılacak olan başvuruya;

Şirketin kuruluşunu resmen belirten ana sözleşmesinin yayınlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin bir örneği,

Şirket ortaklarının, şirketin faaliyete başlaması için gerekli olan asgari sermayeyi tamamıyla ve nakit olarak yatırdıklarını gösteren banka tarafından verilen resmi evrak,

2020 yılında 44.396,70 Türk Lirası tutarında ödenen ve her yıl tekrarlanan bu harcın zamanında ve eksiksiz olarak ödendiğini gösteren resmi belge, 492 sayılı Harçlar Kanunu kapsamında düzenlenmiştir,

Asgari sermaye tutarının onda birine eşit bir miktarın Kamu Sermayeli Banka veya Kamu Sermayeli Katılım Bankası’ndan birine yatırıldığını gösteren bir belge ya da bu tutara karşılık gelen bir teminat mektubu,

Başvuruya ilişkin olarak, A kategorisindeki kurumlar 500.000 TL, B kategorisindeki kurumlar ise 200.000 TL tutarında ödeme yaptıklarına dair bir belge sunulmalı,

Kamera sisteminin kurulumunun kanunlara uygun olduğunu kanıtlayan resmi evraklar, 26. maddede belirtilen şartlara göre düzenlenmeli,

Kurumsal yönetim konusunda bakanlığın belirlediği kriterleri tam olarak sağladığını gösteren bilgi ve belgeler,

A grubu yetkili kuruluşlarda iç kontrol görevlisi olarak görevlendirilecek kişinin, yönetim kurulu kararıyla veya yönetim kurulu üyelerinden bir ya da birkaçının bu göreve yazılı olarak atanması ve gerekli yetkilerle donatılması gerektiği belirtilmektedir,

Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgeler eklenmelidir.

Bakanlığın titiz incelemelerinden başarıyla geçen kurumlar, resmi olarak faaliyet gösterme hakkı elde eder. Bu hak, kuruluşun adına kesilen “Yetkili Müessese İzin Belgesi” ile belgelenir.

Faaliyet izni alan kurum veya kuruluşlar, faaliyete başladıkları adrese vergi dairesi tarafından yapılacak bir inceleme sonucu düzenlenecek tutanağı, izin tarihinden itibaren üç ay içinde ilgili bakanlığa iletmek zorundadır.

Faaliyet izni henüz alınmamış olsa dahi, internet sitesini yayına alan ve bu sitede kurumun fiziksel adresini paylaşan tüm kuruluşlar, yasal zorunluluk gereği ilgili bakanlığa bildirimde bulunmakla yükümlüdür.

Yabancıların Türkiye’de Döviz Bürosu Açabilmeleri İçin Gerekli Yasal Prosedürler ve Belgeler Nelerdir?

• Yurt dışından temin edilen belgelerin, hem belgenin düzenlendiği ülkenin yetkili kurumlarınca tasdik edilmiş olması hem de Türkiye’nin ilgili ülkedeki konsolosluğundan onay alması gerekmektedir. Bu belgelerin Türkçe karşılıkları, yani noter onaylı tercümeleri de başvuru dosyasına eklenmelidir.
• Yabancı uyruklu kişilerin (gerçek veya tüzel) ikamet ettiği ülkede, istenen belgelerin kayıtlı olduğu resmi bir kurum veya sistem bulunmaması sebebiyle bu belgeleri temin etmenin mümkün olmaması halinde, ilgili ülkenin yetkili makamlarından bu durumu doğrulayan resmi bir belge alınarak Bakanlığa sunulması gerekmektedir.
• Bulundukları ülkede döviz alım satım işleri ile ilgilenen yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye’de şube kuruluş izni başvurularında;

• a) Şirketin kurulduğu ülke resmî makamlarınca onaylı ana sözleşmesi ve Türkçe çevirisinin,
• b) Şirketin kurulduğu ülke resmî makamlarınca onaylı döviz alım satım işleriyle iştigal ettiğini ve bu konuda herhangi bir kısıtlaması bulunmadığını gösterir belge ve Türkçe çevirisinin,
• c) Faaliyette bulunmak istediği konulara göre tebliğde yer alan şartları yerine getirdiğini tevsik eden belgelerin,
• ç) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgelerin, eklenmesi zorunludur.

Not: Bu bilgi genel bir rehber niteliğindedir ve her durumda doğru sonuç veremeyebilir. Kesin bilgi için bir uzmana danışmanız önerilir.